نکته نگار

همزادی شعر و غلو در ستایشگری

بر اساس گزارش های تاریخی، پیشینه شعر پارسی کنونی به دوران صفاریان(حکمرانی247-393) می رسد چرا که پیش از این دوران، شعرا سروده های خود را به زبان عربی می گفتند و البته قبل از اسلام شعر به زبانها و لهجه های مختلف ایرانی بوده که خود بحث جداگانه ایست.

یعقوب لیث سر سلسله صفاریان سیستان در سال 251 هجری توانست عمّار سرکرده خوارج در آن نواحی را به قتل برساند. شاعران آن دوران به خواست امیر و برای نخستین بار، در وصف این پیروزی، به پارسی شعر گفتند.

 در این میان، شعر «محمد بن مخلّد» از حیث غلو در ستایشگری، قابل توجه و قابل تأمل است آنجا که می گوید امیر به قدری ارزشمند و افتخار آمیز است که روز قیامت، رئیس خوارج هم افتخار خواهد کرد که به وسیله او کشته شده است.
این بدان معناست که در دربار شاهان، ستایشگری غلوآمیز، همزاد شعر فارسی بوده است.

متن شعر:

جز تو نزاد حوّا و آدم نکِشت      

شــــیــــر نــــهـــادى بـــدل و بـــر مَـــنِـــشـــت

مـعـجـز پـیـغمبر مکّى توئى

بکُـــنـِـــش و بــــمَــــنــــش و بـــگُـــوِشـــت{ به گفتار}

فـخـر کـنـد عمّار روزى بزرگ{روزِ بزرگ =روز رستاخیز}

کوهدا [؟] م  من  که یعقوب کُشت{ کو، همانم من، که یعقوب کشت}

منبع : تاریخ سیستان، صفحه: 212،  نشر: پدیده خاور، ایران ، 1366 ه.ش.

تاریخ ادبیات در ایران، ذبیح الله صفا : ج1 ص 167